MỤC LỤC

LỜI TỰA 

Phác thảo văn hệ triết học của trường phái Trung quánẤn Độ nầy dựa trên nguồn tư liệu tiếng Sanskrit trong  tầm mức có sẵn cho chúng tahiện thời. Phần chính của văn hệ nầy chẳng may không còn dạng gốc và phải phỏng định phần đã mất, tuy nhiên, phần bị mất nầy ít nhất được bù đắp phần nào bằng thực tếcông trình đồ sộ các tác phẩm quan trọng của trường phái nầy đã được dịch sang tiếng Hán và tiếng Tây Tạng; và vì mục đíchsử dụng của ấn phẩm này được thực hiện chính từ các bản dịch nằm trong tạng  bsTan’-gyur Tây Tạng, ấn bản Bắc kinh, bản sao in lại của Tibetan Tripitaka Research Institute (Tokyo-Kyōto, 1958). Thực ra, chúng ta có vài phiên bản tư liệu Sanskrit mới và hoàn hảo còn sót lại, và chính bản chất các nguồn tư liệu phiên dịch của chúng tôichắc chắn sẽ nêu ra những vấn đề quan trọng về triết học và luận giải, vốn không phải luôn luôn có thể theo đuổi trong không gian có sẵn.

  Hơn nữa, giới hạnkhông gianthừa nhận bao hàm sự súc tích và do vậy, chỉ chọn lọc một số những bài viết cơ bản trong lịch sử 1000 năm của  Trung quánẤn Độ.  Phần chính những tác phẩm từ văn hệ đồ sộ nầy đã được đề cập đơn thuần qua tiêu đề, với tóm tắt được nêu ra như là nội dung của những vấn đề quan trọng hơn.

Nghiên cứutoàn diệnlịch sử và phân tích có hệ thống về Trung quán trong dạng tổng thể của nó như thế sẽ phải trông chờ nhiều ấn phẩm lớn hơn. Nỗ lực ở đây, dĩ nhiên được thực hiện để xác định mối liên hệ-và có thể bất cứ khi nào, niên đại tuyệt đối của Trung quán; vấn đề một tên gọi nhưng có nhiều người mang, và trong một số trường hợp, việc gán một tác phẩm cho tác giả, cũng như ngay cả tiêu đề tiếng Sanskrit, vẫn để lại nhiều mối nghi  ngờ, và sẽ là chủ đề cho khảo sát tương lai. Vì sự thiếu vắng các tư liệu lịch sửđáng tin cậy, và sự thiếu nhất trí giữa vài nguồn tư liệu của chúng ta, nhiều vấn đề có lẽ  vẫn còn mở ra vô thời hạn. Lại nữa, thực tế phần lớn các bài viết của chúng ta hiện nay chỉ có sẵn từ các bản dịch tiếng Hán và Tây Tạng, làm cho một số dạng thiết yếu về lịch sử, văn học, và có khi cả phân tích triết học quá bấp bênh, nếu không nói là hoàn toàn không thuyết phục.

Vì tương đối ít có chủ đềnghiên cứu chuyên khảo về tác phẩm và bậc thầy của trường phái Trung quáncho đến nay,  nên tác phẩmhiện thời, trong nhiều trường hợp, sẽ là sự thăm dò sơ bộ vào lĩnh vực chưa được khám phá toàn mãn.

Hơn nữa, khảo cứu nầy cũng sẽ cần thiết để thiết lập mối liên hệ giữa Trung quán với các trường phái khác của triết họcẤn Độ, trong cũng như ngoài Phật giáo. Nếu điều nầy chưa được thực hiệntoàn diện trong tác phẩm nầy (những mối liên hệ trước đó với các trường phái ngoài Phật giáo, xem chú thích 11, trang 6), điều nầy do vì các vấn đềlịch sử và phương pháp luận phức tạp được đặt ra cho một khảo sát với tầm vóc như vậy, và sự thiếu vắng không gian để theo đuổi những vấn đề đó; không phải vì chúng ta đồng tình với quan điểm các trường phái triết họcẤn Độ phải được tách ra tuỳ theo tôn giáo đặc trưng mà họ đại diện: Các luận sưPhật giáo và Kỳ-na giáo chắc chắn phần nhiều thuộc về  lịch sửtriết họcẤn Độ, như là các triết gia ‘chính thống’ Ấn Độ.  Tuy thế, ít nhất điều ấy có thể được nêu ra ở đây, trong tác phẩm  Khaṇḍakhaṇḍakhādya  vào thế kỷ thứ XII của Vedāntin Śrīharṣa[1]-ông đã công nhận  phương phápvitaṇḍā [2] (xem §168; Tham khảo  §§ 14-16), thường xuyênsử dụngphương phápsuy luậndựa trênthuật ngữKhaṇḍanayukti,[3]vốn rất gần với hình thứclập luận của những người theo Trung quán trong dạng luận chứng prasaṅga-type.[4] Rất sớm trước  thời kỳ Vedānta, còn có mối  liên kết  giữa Gauḍapādīya hay  Māṇḍūkya-Kārikā[5](khoảng năm 500 ?) và tư tưởngPhật giáo đều được biết đến. Lại nữa, những tranh luậnliên tục diễn ra giữa các triết gia bà-la-môn, Phật giáo và Kỳ-na giáo không những dẫn đến tri thức sắc bén và lập luậntinh luyện mà còn thường xuyên trau dồi phương phápthảo luậntriết học; nhưng lịch sửchính xác về những phát triển nầy vẫn còn được theo dõichi tiết.

Khi viết một tác phẩm thuộc dạng nầy, có sự phát khởivấn đề đến mức độ nào để dạng văn hệ thứ yếu trong ngôn ngữ  châu Á có thể được bao hàm chỉ riêng tác giả và trong không giangiới hạn. Các học giả Trung Á và Á đông nói riêng, thực ra đã hiến đời mình hằng thế kỷ để phiên dịch, luận giải và chú thích văn họcTrung quán. (Ở Tây Tạng chẳng hạn, còn lưu hành hơn thiên niên kỷ truyền thốngnghiên cứu về phần rất đáng quan tâm của văn họcẤn Độ; kể cả những tác phẩm không chuyên biệt là đạo Phật, và với quan điểm về cả dịch thuật và chú giải, các học giảTây Tạng đã phát triển một phương pháptriết học và giải thích đáng chú ý  để có thể minh xác cho chúng ta rằng họ là những nhà Ấn Độ họcđi trướcthời đại).

Một lượng lớn các văn hệ thứ yếu trong tiếng Hán, Nhật bản, Tây Tạng, Mông cổliên quan đếnTrung quán, tuy thế, số lượng đó quá lớn nên sẽ là chủ đề cho một  ấn phẩm khác.[6]

 Những điều đáng cân nhắc nêu trên đây về triết học, thư mục và tính chấttrọng yếu, sẽ giải thích tại sao tác phẩm này khác với  các tập sách cùng đề tài về một số phương diệnnhất định.  Một vài nỗ lực về tư liệu nghiên cứuliên quan với bản thân nền văn học nầy, tuy mang tính thăm dò, hiển nhiên là điều mong ước trong tương lai. 

GIỚI THIỆUTÁC GIẢ
David Seyfort Ruegg

David Seyfort Ruegg sinh năm   1931 tại  New York, ông là một nhà Phật họcnổi tiếng với một sự nghiệp lâu bền, kéo dài từ những năm 1950 đến nay. Chuyên môn của ông là triết học  Trung quán (Madhyamaka), học thuyếtcốt lõi của Phật giáoĐại thừa (Mahayana Buddhism).

Giáo dụcđại học của ông chủ yếu ở Paris, nơi ông nghiên cứuẤn Độ học dưới thời Jean Filliozat và Louis Renou và nghiên cứuTây Tạng dưới thời Marcelle Lalou và Rolf Stein. Công trình của Seyfort Ruegg đã vượt qua hầu hết các khía cạnh của nghiên cứuẤn Độ và Tây Tạng.

Ruegg tốt nghiệp École des Hautes Etudes năm 1957 với bằng cấp về khoa học lịch sử và tiếng Sanskrit. Ông đã xuất bản luận ánContributions à l’histoire de la philosophie linguistique indienne (Đóng góp cho lịch sửtriết họcngôn ngữẤn Độ) vào năm 1959. Ông nhận bằng Tiến sĩngôn ngữ học thứ hai từ Đại học Sorbonne ở Paris, nơi luận án của ông là La théorie du thatāgatagarbha et du gotra: études sur la sotériologie et la gnoséologie du bouddhisme (The Theory of Gotra and Tathāgatagarbha: A Study of the Soteriology and Gnoseology of Buddhism), với phần nửa sau của luận án về cách tiếp cận của Bu Rin chen grub đối với  Như lai tạng (thatāgatagarbha). Năm 1964, ông gia nhập khoa của Ecole Francaise d’Extreme Orient, nơi ông nghiên cứu về lịch sử, triết học và triết học của Ấn Độ, Tây Tạng và Phật giáo.

Từ 1966-1972 Ruegg giữ vai trò Chủ nhiệm khoa Ngôn ngữ và Văn hóaẤn Độ và Tây Tạng tại Đại học Leiden. Người tiền nhiệm của ông là Jan Willem de Jong và người kế nhiệm ông là Tilmann Vetter. Kể từ đó, ông đã liên kết với Trường Nghiên cứu phương Đông và Châu Phi, Đại học London.

L.S. Cousins gọi Ruegg “chắc chắn là học giả hàng đầu hiện nay” về chủ đềhọc thuyếtNhư lai tạng (Thatāgatagarbha).

Công trìnhnghiên cứu của David Seyfort Ruegg

• Contributions à l’histoire de la philosophie linguistique indienne, Paris, Éd. de Boccard (Public. de l’Institut de civilisation indienne, 7). 1959
• The life of Bu ston Rin po che, Roma, Istituto Italiano per il Medio ed Estremo Oriente. 1966
• The study of Indian and Tibetan thought: some problems and perspectives, Inaugural lecture, Chair of Indian Philosophy, Buddhist Studies and Tibetan, University of Leiden, E. J. Brill. 1967
• La théorie du tathāgatagarbha et du gotra : études sur la sotériologie et la gnoséologie du bouddhisme, Paris, EFEO (PEFEO, 70). 1969
• Le traité du tathāgatagarbha de Bu ston Rin chen grub, Paris, EFEO (PEFEO, 88). 1973
• The literature of the Madhyamaka school of philosophy in India, Wiesbaden, Otto Harrassowitz (History of Indian Literature, 7/1). 1981
• Buddha-nature, Mind and the problem of Gradualism in a comparative perspective: On the transmission and reception of Buddhism in India and Tibet (Jordan Lectures 1987), London, SOAS, University of London. 1989
• Ordre spirituel et ordre temporel dans la pensée bouddhique de l’Inde et du Tibet, Paris, Collège de France (Public. de l’Institut de civilisation indienne, 64). 1995