TỰ MÌNH THẮP ĐUỐC MÀ ĐI
TRUYỀN ĐĂNG TỤC DIỆM
Lê Huy Trứ
Chúng tathán phục Phật và các chư vị Bồ Tát đã thấy trước chúng sinh hơn 2500 năm về vũ trụ, vật lý, vi trùng, tâm sinh lý, v.v. nhưng chủ yếu của Đạo Phật là làm cho chúng sinh bớt Khổ Đau, tiến tớiAn Lạc, Giác Ngộ rồi Giải Thoát. Điều này cho thấy, Đức Phật là một Dược Sư Vương, một Vua Bác Sĩđại tài đã dày kinh nghiệm để biết cách chữa bệnh Đau Khổ nan y của con Người với đám lá thuốc trong tay. Còn cái đám lá kiến thức trụ sinh nặng đô trên rừng đó chỉ bổ ích cho chư Phật và các Bồ Tát cho nên Ngài im lặng vi tiếu (noble silence with smile.) Nó không hoàn toàn bổ ích, không thiết thực lẫn cần thiết cho đa sốphàm phutục tử còn đầy bệnh vô minh và còn bám trụ nghiện ngập cái bã thuốc phiện, ma túy, tham sân si như đa sốchúng sinh trên cỏi Ta Bà này cho nên Ngài mới tuyên bốNhư Lai chưa từng nói một chữ.
Để trả lời cho những thắc mắc lo lắngquan tâm của các đệ tử, Đức Thế Tôn để lại di chúc rất đơn giản dể hiểu: Tự mình thắp đuốc mà đi! Vì bài kinh nầy quá ngắn, quá dễ hiểu nên không ai để ý, bỏ ngoài tai, không ngờ tới, không hiểu nỗi, không biết mình không biết không biết (They don’t know don’t know) cái vi diệu, cao siêu, thâm thúy, tuyệt vời của ý Phật.
Trong 45 năm thuyết Pháp, với cả ngàn bài giảng lịch sử được ghi chép lại trong 84,000 kinh điển chỉ tóm gọn trong vài chữ: Im lặng! Như Lai không nói một chữ. Như Lai không chứng đắc gì cả. Và cuối cùng là: Hãy tự mình thắp đuốc mà đi!
Dĩ nhiên là lúc còn sống, Ngài chưa bao giờ thấy và đọc được 84,000 bộ kinh (con số tượng trưng) của Ngài giảng. Ngài không thấy một chữ (vô tự,) không tụng một câu, không gõ một cái mõ cái chuông nào cả. Ngài chỉ lim dim đôi mắt đứng tròng, vi tiếu (noble smile) với nụ cười từ bi, đầy bí ẩn đẹp như nụ cười trong tranh của Mona Lisa. Tại Hy Lạp, Sokrates đã nói câu nổi tiếng, “Tôi biết rằng tôi không biết gì cả,” và tại Trung Hoa, Lão Tử nói, “Biết mà cho là không biết, thì cao.” Tôi xin thưa thốt, “Tôi không biết tôi biết!”
Khi Đức Phật đã lớn tuổi (84 tuổi?) và đau yếu, một hôm, A Nan Đà, người đệ tử thân cận luôn ở bên cạnh Ngài hỏi Ngài như sau, “Sau khi Như Laitịch diệt thì Tăng Đoàn sẽ phải bước theo con đường nào? Xin Như Laicho biếtquyết định của Như Lai ra sao đối với Tăng Đoàn?”
Đức Phậttrả lời như sau,
“Này A Nan Đà, Như Lai không còn sống lâu nữa. Vừa lớn tuổi lại đau yếu, Như Lai đã đi đến cuối con đường của mình. Như Lai nay chỉ là một người già… Này Anan-đà, hãy nương tựa vào chính mình, xem mình là ngọn đuốc soi đường cho mình và cũng là nơi an trú cho chính mình, không nên tìm một nơi nào khác cả […] Đạo Pháp là ngọn đuốc soi sáng và cũng là nơi an trú cho mình […]
Này A Nan Đà, những ai ngay từ hôm nay và cả về sau này, tức là sau khi Như Lai đã hòa nhập vào niết-bàn, biết xem Đạo Pháp là ngọn đuốc soi đường cho mình và là nơi an trú cho mình, không tìm một nơi an trú nào khác cả, sẽ là những đệ tử xứng đáng của ta, là những ngườì biết giữ một cung cách hành xử đúng đắn.” (Đại Bát Niết Bàn Kinh, Mahaparinibbana, DN.16, theo bản dịch của André Migot,1892- 1967, trong quyển Le Bouddha, ấn bản Club français du Livre, 1957, 302 tr., đoạn trích dẫn tr.150)
(Xem tiếp)
