Lời Giới Thiệu

Trong đại dương mênh mông của kinh tạng Phật giáo Đại thừa, Kinh Kim Cương Bát Nhã Ba La Mật Đa là một trong những viên minh châu rực rỡ, vừa sáng rọi con đường trí tuệ, vừa chặt đứt những sợi dây vi tế của ngã chấp và pháp chấp. Đây không phải là một bản kinh dễ hiểu bằng văn tự, nhưng lại có khả năng đánh thức tuệ giác qua từng lời dạy giản dị mà thâm sâu. Ẩn chứa trong từng đoạn kinh là tiếng gọi âm thầm của Vô tướng – Vô trụ – Vô ngã, là tiếng sư tử hống phá vỡ mọi khái niệm nhị nguyên để hành giả trực nhận chân tâm.

Ý thức được tầm vóc và giá trị bất khả tư nghì của bản kinh ấy, Hòa thượng Thích Viên Lý đã trước tác tác phẩm Kim Cương Khái Luận như một nhịp cầu bắc ngang giữa kinh điển và đời sống, giữa tư tưởng Bát Nhã siêu việt và nhu cầu tu tập thiết thực của hành giả hiện đại. Đây không chỉ là một tập sách giới thiệu sơ lược, mà là một công trình hàm dưỡng chiều sâu thiền quán, triết lý và thực hành, thấm đẫmtinh thần từ bi và trí tuệ. Tác phẩm được triển khai mạch lạc qua các phần:

Khái quát Kinh Kim Cương: trình bày nguồn gốc, lịch sử truyền bá và vị trí đặc biệt của kinh trong hệ thống Bát Nhã.

Nội dung kinh Kim Cương: diễn giải cấu trúc và tiến trình đối thoại giữa Đức Phật và Tôn giả Tu Bồ Đề, trong đó từng câu, từng lời là sự tháo tung dần dần mọi lớp vỏ vọng tưởng của tâm thức.

Yếu nghĩa tổng quát: nêu bật những tư tưởng then chốt như “ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm”, “phi pháp tướng tức thị pháp tướng”, đưa người đọc đến gần với tinh thần Trung đạo bất nhị.

Kinh Kim Cương và Khoa học: cho thấy trí tuệ Bát Nhã không tách rời cuộc sống, mà còn có thể đối thoại sâu sắc với nhận thức khoa học hiện đại, nhất là trong lĩnh vực lượng tử, nhận thức học và bản thể luận.

Phương pháp thực hành: từ quán chiếu vô ngã đến phá chấp ngôn ngữ và khái niệm, mở racon đường tu tập thiết thực trong thời đại biến động.

Tác phẩm là sự hòa quyện giữa ngôn ngữ học thuật và ngôn ngữ thiền vị, giữa biện giải lý trí vàchiêm nghiệm tâm linh. Hòa thượng không chỉ giảng giải bằng kiến thức uyên bác, mà còn bằng sự sống từ nội tâm thiền quán đã lắng sâu. Điều đó khiến mỗi trang sách không chỉ là tri thức, mà là một tiếng chuông thức tỉnh, một mũi tên hướng thẳng vào cội nguồn của thức tâm mê lầm.

Hòa thượng Thích Viên Lý – tác giả của Kim Cương Khái Luận – là một bậc chân tu thạc đức, trưởng thành từ nền tảng giới luật nghiêm minh, tu học chuyên sâu và hoằng pháp rộng khắp. Ngài là một học giả có tầm nhìn rộng lớn, dung hòa được tinh thần truyền thống và tư duy hiện đại. Với khả năng kết nối giữa Phật học cổ điển và triết học đương đại, giữa nội điển và khoa học, Hòa thượng đã và đang đóng góp quan trọng trong việc giới thiệu Phật pháp đến với thế giới qua nhiều diễn đàn quốc tế. Trong Kim Cương Khái Luận, Hòa thượng không chỉ là một nhà giảng giải giáo lý, mà còn là người hướng đạo tâm linh, đưa người học từ sự hiểu biết bước vào sựsống – từ văn tự ngữ nghĩa đi vào thể nhập tự tánh. Tác phẩm này vì vậy, không chỉ đáng đọc – mà còn đáng để chiêm nghiệm, quán chiếu và hành trì.

Với tất cả sự kính trọng và hoan hỷ, chúng tôi trân trọng giới thiệu đến chư vị độc giả hữuduyên tác phẩm Kim Cương Khái Luận. Cầu mong ánh sáng Bát Nhã từ nơi kinh Kim Cương, quadòng tâm thức của một bậc tôn túc trí tuệ và từ bi, sẽ giúp mỗi hành giả nhận ra con đường về tựtánh chân thường, ly chấp, ly tướng, ly ngôn – để từng bước sống đời sống giải thoát trong chính hiện tại.

Cuối đông năm Giáp Thìn (2024)

Nhà xuất bản

Boddhi Wisdom DN Publishing

Lời Mở Đầu

Trong cơn mộng dài của kiếp người, ta thường nắm chặt những bóng hình thoáng qua – danh vọng, tình yêu, hay chính cái “tôi” mà ta gọi là bản thân – như thể chúng là chân lý vĩnh cửu. Nhưng nếu tất cả chỉ là bọt nước vỡ tan trên dòng sông, là ánh chớp lóe lên rồi tắt, ta còn lại gì giữa hư không? Kinh Kim Cương, như lưỡi gươm vàng rực rỡ, cắt đứt màn sương của ảo tưởng, để lộ ra thực tại sáng trong: không có “ta”, không có “người”, không có gì để nắm giữ, cũng chẳng có gì để buông bỏ.

Hơn hai nghìn năm qua, Vajracchedikā Prajñāpāramitā Sūtra – Kinh Kim Cương – đã là ngọn hải đăng soi đường cho những tâm hồn khao khát giác ngộ. Không hoa mỹ, không dài dòng,kinh chỉ vỏn vẹn vài nghìn chữ, nhưng mỗi lời đều sắc bén như kim cương, phá tan mọi chấp trước, dẫn lối đến bờ an nhiên tự tại. Đó là lời dạy vượt ngoài ngôn từ, vượt ngoài khái niệm, nơi trí tuệ Bát-nhã bừngsáng, chiếu rọi bản chất hư vọng của vạn pháp. “Tất cả các tướng đều là hư vọng,” Đức Phật dạy, “nếu thấy các tướng chẳng phải tướng, tức thấy Như Lai.” Từ câu nói ấy, một chân trời mới mở ra – không phải để đạt được, mà để nhận ra.

Tôi viết cuốn sách này từ những trăn trở của chính mình, khi nhận ra rằng mọi khổ đau đều bắt nguồn từ chấp ngã – từ ý niệm sai lầm rằng có một “tôi” tách biệt giữa dòng chảy của thực tại. Kinh Kim Cương đã như ánh sáng phá tan bóng tối ấy và tôi mong được chia sẻ ánh sáng đó với bạn qua những trang sách này.

“Kim Cương Khái Luận” không phải là một cuốn sách nhằm giải thích Kinh Kim Cương theo nghĩa thông thường. Nó là hành trình đồng hành, là chiếc bè đưa bạn vượt qua dòng sông của phân biệt và ngã chấp. Dựa trên bản dịch bất hủ của ngài Cưu Ma La Thập và những tư tưởng cốt lõi của kinh, cuốn sách này chắt lọc tinh hoa, trình bày một cách giản dị nhưng sâu sắc, để bất kỳ ai – từ người mới chạm đến Phật pháp hay người đã dày công tu tập – đều có thể tìm thấy ánh sáng chân lý. Với người Việt chúng ta, vốn quen thuộc với triết lý vô thường qua ca dao, tục ngữ và những câu chuyện thiền, Kinh Kim Cương như chiếc gương soichiếu tâm thức, giúp ta nhận ra bản chất thật của chính mình giữa dòng đời biến ảo. Chúng tôi không mong bạn chỉ đọc, mà mong bạn sống cùng những lời dạy ấy, để trí tuệ vô ngã thấm sâu vàotừng hơi thở, từng ý niệm và từng hành hoạt.

Hãy bước vào cuốn sách này với tâm vô trụ, như Kinh Kim Cương dạy: “Nên không chỗ trụ mà phát Bồ-đề tâm.” Đừng tìm kiếm Phật qua hình tướng hay âm thanh, đừng nắm giữ ý niệm về giác ngộ như một đích đến. Bởi lẽ, giác ngộ không ở đâu xa, không phải thứ có thể cầm nắm – nó là sự tỉnh thức ngay trong khoảnh khắc bạn buông tay, khi vạn pháp hiện ra như mộng, nhưhuyễn, như bọt, như ảnh, như sương, như chớp.